Trudno wyobrazić sobie prowadzenie i rozwój przedsiębiorstwa bez odpowiedniej wiedzy. Know-how zaczął być w ostatnich latach traktowany jako główny kapitał firmy, który wpływa na jej wartość rynkową. Nierozerwalnie związany jest on z umiejętnościami, jakie ludzie pozyskują w związku z prowadzoną działalnością biznesową.
Know-how jako kapitał przedsiębiorstwa
Wiedza, jako kapitał przedsiębiorstwa, zaczęła być traktowana na poważnie dopiero kilkadziesiąt lat temu. Do tego czasu do aktywów firmy zaliczano przede wszystkim posiadaną ziemię oraz fabryki, maszyny i magazyny. Wraz ze wzrostem globalizacji i rozwoju technologicznego to wiedza stała się podstawowym ekonomicznym zasobem, podnoszącym wartość rynkową firmy. Dużą rolę odegrała w tym procesie postępująca cyfryzacja oraz rozwój Internetu. Nowe zdobycze technologiczne pomagają niewątpliwie w rozwoju gospodarki opartej na usługach. Należy przy tym nadmienić, że wysoki wkład wiedzy w rozwój gospodarczy polega nie tylko na dostarczaniu suchych danych. Bardziej istotny jest sposób ich przetwarzania i użytkowania, czyli umiejętność wyciągania na jej podstawie właściwych wniosków.
Know-how można określić jako zbiór zasobów wiedzy zarówno o charakterze technicznym oraz pozatechnicznym. W jego obrębie mieści się również zdobyte doświadczenie. Aby dany zasób wiedzy można było zaliczyć do know-how musi on posiadać kilka podstawowych cech. Przede wszystkim wiedza ta powinna być użyteczna dla przedsiębiorstwa z punktu widzenia prowadzonej działalności gospodarczej. Po drugie jej dostępność nie może mieć charakteru powszechnego. Po trzecie jej charakter pozwala na zidentyfikowanie składowych oraz ujęcie w postaci opisu.
Jako typowe przykłady know-how zwykle wymienia się:
-strategie i plany działania;
-bazy danych;
-receptury i przepisy;
-modele i procedury zarządzania przedsiębiorstwem.
Know-how zalicza się do szeroko pojętego kapitału intelektualnego przedsiębiorstwa. Jako aktywo pozwalające uzyskać firmie przewagę rynkową i podnoszące jej wartość, know-how może zostać poddane wycenie, mającej na celu ustalenie jego wartości. Najbardziej odpowiednim podejściem w tym przypadku będzie porównanie przepływów pieniężnych generowanych przez przedsiębiorstwo dysponujące określonym know-how z przepływami dla przedsiębiorstwa, które nie posiada określonego know-how. Kluczowe jest zatem ustalenie wartości różnicowych przepływów pieniężnych dla obu wyżej wspomnianych przypadków, a następnie zdyskontowanie ich przy wykorzystaniu właściwego kosztu kapitału.
Know-how w polskim prawie
Know-how co do zasady nie możne zostać opatentowane, jednak jest to wiedza chroniona prawnie. Zgodnie z przepisami prawa know-how podlega ochronie prawnej w oparciu o przepisy dotyczące zwalczania nieuczciwej konkurencji. Naruszenie praw związanych z know-how podlega odpowiedzialności karnej. Jednak bardzo istotne jest również to, że poszkodowany podmiot może wystąpić na drogę cywilną z roszczeniem dotyczącym pokrycia poniesionych szkód wskutek naruszenia praw, przysługujących z tytułu posiadanego know-how. W tej sytuacji bardzo istotne jest wiarygodne oszacowanie wartości poniesionej szkody gospodarczej.
